“Địa chỉ đỏ” khắc ghi bản lĩnh người cộng sản

Nhà tù Phú Quốc còn được gọi là Nhà lao Cây Dừa, từng là một trong những trại giam lớn nhất ở miền Nam do địch dựng lên để giam cầm hàng ngàn tù binh cộng sản. Trại giam rộng trên 400 héc ta gồm 12 khu được bao bọc nhiều lớp hàng rào kẽm gai. Từ năm 1953-1973, nơi đây được coi là “địa ngục trần gian”, để khuất phục tinh thần yêu nước của chiến sĩ cách mạng, địch sử dụng 45 hình thức tra tấn tàn bạo kết hợp mua chuộc, dụ dỗ hòng thực hiện ý đồ chiêu hồi và đã có trên 4.000 tù binh bị chúng sát hại.

Một trong những hình thức tra tấn khủng khiếp nhất mà Mỹ - Ngụy thực hiện đó là “Chuồng cọp”  kẽm gai. Mỗi phân khu có 2 - 3 “Chuồng cọp” kẽm gai kích thước khác nhau giam từ 1 - 5 người. Tù binh phải dầm mưa, phơi nắng giữa thời tiết khắc nghiệt, mọi hoạt động khi bị nhốt vào “Chuồng cọp”  hết sức khó khăn. Chỉ cần nhúc nhích hoặc thay đổi tư thế đều bị kẽm gai đâm vào cơ thể. Gian khổ, tàn khốc là vậy nhưng ý chí kiên cường chưa bao giờ tắt, các chiến sĩ cách mạng vẫn bí mật duy trì hoạt động bằng nhiều phương thức khác nhau. “Anh em tù binh dùng mấy miếng gỗ sàn nhà để viết chữ. Mỗi buổi học chính trị, học phương pháp đấu tranh đều cử người canh cai ngục, tránh để chúng phát hiện. Ngoài ra, các tổ đảng cũng âm thầm hoạt động trước sự uy hiếp của địch”, ông Lê Việt Anh (bí danh Việt Cọ), cựu tù binh Phú Quốc, ngụ khu phố 9, Đặc khu Phú Quốc kể.

Năm nay gần 80 tuổi, ông Phù Xí Khiếu, ngụ Khu phố Bến Tràm, Đặc khu Phú Quốc vẫn không thể nào quên những ngày bị giam cầm tại Nhà tù Phú Quốc từ năm 1971 - 1973. Ông Khiếu nghẹn ngào nhớ lại: “Bọn cai ngục áp dụng bất kỳ hình thức tra tấn nào dã man nhất, độc ác nhất. Có người bị chúng dùng búa đập vỡ răng, dội nước nóng, lấy đinh đóng vào sọ, bàn tay, đầu gối và các khớp xương. Dã man hơn nữa, chúng bắt anh em nhốt vào thùng phuy sắt chứa đầy nước rồi dùng búa gõ mạnh bên ngoài. Nhìn đồng đội của mình ngã xuống, lòng căm thù của chúng tôi lại lớn hơn bao giờ hết, không anh em nào nhụt chí mà động viên nhau, chờ thời cơ đấu tranh”. Còn trong ký ức người chiến sĩ cách mạng Nguyễn Văn Mỹ (bí danh Ba Toản), 85 tuổi, ngụ Khu phố 10, Đặc khu Phú Quốc, những năm tháng bị giam cầm luôn sáng ngời ý chí đấu tranh. “Chúng tôi tuyệt thực đến 11 ngày để phản đối đàn áp. Phòng này đấu tranh thì phòng bên cạnh tìm mọi cách tiếp tế. Cứ thế, khắp phân khu liên tục đấu tranh chống đàn áp”, ông Toản từ tốn kể.

Không chỉ đấu tranh bằng nhiều hình thức, các chiến sĩ cách mạng đã mưu trí tìm nhiều cách vượt ngục. Là một trong 21 chiến sĩ vượt ngục thành công từ Khu B1 vào năm 1968, ông Lê Việt Anh kể: “Tôi và đồng đội bí mật đào đường hầm dài 120m bằng những vật dụng đơn sơ như muỗng, cà men, cọc sắt; phân công mỗi ca người, đào, người canh gác; lấy muỗng cạo từng chút một rồi nén chặt vào thành hầm hoặc giấu đi đợi khi nào có mưa thì đem ra hòa với nước. Vừa đào vừa xác định phương hướng tránh bị phát hiện, ròng rã 6 tháng sau đường hầm hoàn thành. Chờ thời cơ thích hợp, chúng tôi lên kế hoạch vượt ngục thành công. Sau nhiều ngày băng rừng, tránh sự truy lùng của địch, chúng tôi gặp lực lượng của ta và tiếp tục hoạt động cách mạng”.

Không chỉ là chứng tích tội ác chiến tranh, Nhà tù Phú Quốc ngày nay còn là “địa chỉ đỏ” giáo dục truyền thống. Mỗi năm, nơi đây đón hàng chục ngàn lượt khách tham quan. Ông Nguyễn Văn Lên, du khách đến từ thành phố Hà Nội cho biết: “Có dịp tham quan nhà tù, tôi mới thấy hết tinh thần kiên trung của các chiến sĩ cách mạng và tội ác của kẻ thù. Mong thế hệ hôm nay và mai sau luôn trân trọng gìn giữ giá trị hòa bình, biết ơn công lao các thế hệ cha anh đã ngã xuống vì độc lập tự do của Tổ quốc”.

Nhà tù Phú Quốc cũng là nơi Lữ đoàn 950 thường xuyên tổ chức các hoạt động giáo dục truyền thống cho cán bộ, chiến sĩ. Đại tá Lê Đức Hải, Chính ủy Lữ đoàn 950 cho biết: “Thời gian qua, chúng tôi tổ chức 10 đợt tham quan, giáo dục truyền thống tại Nhà tù Phú Quốc. Đây không chỉ là hoạt động thể hiện sự tri ân với các thế hệ đi trước mà còn giúp cán bộ, chiến sĩ hiểu thêm về tinh thần đấu tranh bất khuất, kiên cường của dân tộc ta, từ đó xác định rõ trách nhiệm, phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao”. Binh nhì Đinh Trung Hiếu, Đại đội 3, Tiểu đoàn 860, Lữ đoàn 950 chia sẻ: “Được xem những thước phim tài liệu, hình ảnh, hiện vật tại đây, tôi và đồng đội cảm thấy vinh dự và tự hào khi mình là quân nhân được tiếp nối truyền thống cách mạng của thế hệ cha anh. Thời gian tới, chúng tôi tiếp tục nỗ lực, phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ tại đơn vị”./.