Sáng tạo vũ khí “từ không đến có”

Năm 1960, giữa vòng vây chiến tranh, Công binh xưởng Quân khu ra đời trong điều kiện thiếu thốn. Không nhà xưởng kiên cố, không thiết bị, không chuyên gia; thậm chí lực lượng công nhân ban đầu đa phần xuất thân từ nông dân, thợ mộc, thợ rèn… chưa từng tiếp xúc với kỹ thuật quân giới. Vậy mà, các chiến sĩ cách mạng đã bắt tay vào chế tạo vũ khí phục vụ chiến đấu. Đại tá Lê Hữu Lộ, nguyên Chủ nhiệm Kỹ thuật Quân khu, nhớ lại: “Chúng ta thực sự đã đi từ không đến có. Từ thô sơ đến máy móc chế tạo vũ khí; từ công nhân trình độ thấp đến đội ngũ kỹ thuật cao. Chính sự tự lực, tự cường ấy đã đảm bảo cho chiến trường, bẻ gãy nhiều cuộc hành quân của địch”.

Công binh xưởng bố trí phân tán trên vùng Năm Căn, U Minh dưới sự chở che, đùm bọc của Nhân dân. Những ngày đầu, Công binh xưởng chỉ có vài khuôn đúc thô, vài bộ dụng cụ rèn thô sơ. Nhiều loại đạn được làm hoàn toàn bằng phương pháp thủ công như mài vỏ đạn, cán thuốc, tạo ngòi nổ… tất cả đều dựa trên kinh nghiệm và sự mày mò. Để đối đầu và đánh thắng tàu sắt địch, lực lượng Công binh xưởng buộc phải cải tiến kỹ thuật, tăng năng suất và sáng tạo những loại vũ khí phù hợp với địa hình sông nước. Sau 5 năm, bằng chính trí tuệ và bàn tay của người lính thợ, công binh xưởng đã ứng dụng máy móc vào sản xuất đạn dược. Những máy tiện, máy dập, máy ép phần lớn do ta tự cải tiến hoặc tận dụng từ chiến lợi phẩm giúp năng suất tăng gấp nhiều lần so với thời làm thủ công. “Một kỳ tích của trí tuệ Việt Nam trong hoàn cảnh ngặt nghèo nhất”, Đại tá Lê Hữu Lộ trần tình.

Các loại vũ khí chủ lực của Công binh xưởng khi ấy tập trung vào đánh tàu sắt, bắn phá đồn bốt, ngăn chặn hướng tiến công của địch trong môi trường sông rạch chằng chịt. Từng quả bom, từng viên đạn, từng ống phóng lựu ra đời đều mang trên mình khát vọng “đánh thắng” và tinh thần tự lực, tự cường. Nhiều loại vũ khí được đánh giá là hiệu quả đặc biệt trong chiến tranh du kích vùng U Minh – Năm Căn như: Bom phá tàu sắt chuyên đánh các tàu tuần tra trên sông Tam Giang, sông Cửa Lớn; Súng phóng lựu công đồn; Mìn định hướng và mìn cơ động, dễ vận chuyển, sát thương cao… Chỉ tính riêng trên sông Tam Giang, LLVT Quân khu đã sử dụng vũ khí tự tạo này để đánh trên 60 trận lớn nhỏ bẻ gãy nhiều đợt tiến công của địch.

Những người lính Công binh xưởng không chỉ làm nhiệm vụ sản xuất vũ khí mà còn trực tiếp ra trận. Như CCB Nguyễn Văn Rắc, nguyên Đội trưởng tiền tiêu Xưởng 201 Quân giới Quân khu từng được giao trọng trách sử dụng vũ khí cải tiến để đánh tàu giặc, vẫn nhớ như in khoảnh khắc sinh tử. “Giữa năm 1970, trong trận đánh tàu trên Sông Tam Giang, tôi bị mất 1 chân trái; gãy ống chân phải; lệch cột sống. Mãi đến khi tỉnh lại trên bàn mổ tôi vẫn chưa tin mình còn sống”, ông Rắc nhớ lại. Mặc dù bị trọng thương, khói lửa phủ đầy, nhưng hay tin con tàu sắt của địch đã bị đốt cháy ông quên nỗi đau thân xác, phấn khởi cùng anh em: “Mọi gian khổ đã qua đều xứng đáng”. 

Lật lại những trang sử của Công binh xưởng Quân khu 9, ta không chỉ nhìn thấy hình ảnh những người lính thợ lam lũ giữa khói lửa, mà còn thấy ở đó khí phách của cả một vùng đất, nơi mỗi người dân, mỗi dòng sông, mỗi cánh rừng đều hóa thành trận địa. Hào khí ấy hôm nay vẫn còn nguyên giá trị, trở thành nguồn động lực thôi thúc thế hệ trẻ tiếp tục nỗ lực học tập, rèn luyện, lao động sáng tạo; góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời bình, với tinh thần quyết thắng như cha anh đã từng./.