.png){kind=small}
Điểm nghẽn lộ rõ từ thực tiễn
Giữ vị thế là “Trái tim của vùng ĐBSCL”, TP Cần Thơ là đô thị loại I trực thuộc Trung ương, với diện tích hơn 6.360 km², dân số hơn 4,1 triệu người, có 103 đơn vị hành chính cấp xã; là đầu mối giao thương, trung tâm dịch vụ, công nghiệp chế biến và kinh tế biển, được xác định là động lực tăng trưởng của vùng. Cùng với đó, thành phố có hệ thống giao thông đa dạng gồm đường thủy, đường bộ, đường hàng không; đóng vai trò trung tâm kết nối giữa Cần Thơ với TP Hồ Chí Minh, các tỉnh ĐBSCL và hành lang kinh tế quốc tế.
Dù nằm ở vị trí trung tâm vùng và là “cửa ngõ”, song TP Cần Thơ vẫn gặp nhiều khó khăn trong phát triển logistics. Theo thống kê của các sở, ngành, hiện hơn 70% nông sản xuất khẩu của vùng vẫn phải vận chuyển lên TP Hồ Chí Minh làm thủ tục thông quan. Chi phí logistics vì thế chiếm đến 30-40% giá thành sản phẩm, gần gấp đôi mức trung bình của nhiều nước xuất khẩu nông sản lớn.
Tại Diễn đàn Kinh tế thường niên TP Cần Thơ năm 2025 được tổ chức gần đây, ông Nguyễn Văn Khởi, Phó chủ tịch UBND TP Cần Thơ nhận định, điểm nghẽn lớn nhất hiện nay chính là hạ tầng logistics thiếu đồng bộ. Việc kết nối giữa đường thủy, cảng, kho bãi và hạ tầng công nghệ số còn rời rạc; chuỗi dịch vụ hậu cần cho nông nghiệp vốn là thế mạnh của vùng vẫn thiếu từ khâu thu nhận, bảo quản đến vận chuyển và thông quan hàng hóa; phần lớn doanh nghiệp logistics quy mô nhỏ và vừa, năng lực cung ứng dịch vụ trọn gói theo chuỗi giá trị còn hạn chế; một số cơ chế, chính sách chưa theo kịp yêu cầu phát triển mới.
Đồng ý với nhận định trên, ông Bùi Thiên Thu, Phó chủ tịch Hội Cảng - Đường thủy - Thềm lục địa Việt Nam cho rằng, hệ thống giao thông thủy ở ĐBSCL vẫn còn nhiều bất cập: Nhiều cửa sông bị bồi lắng, độ sâu không đảm bảo cho tàu lớn; một số cầu có tĩnh không thấp, khoang thông thuyền hẹp, khiến việc vận tải hàng hóa khối lượng lớn, hàng siêu trường siêu trọng gặp khó khăn; chi phí tăng, giảm lợi thế cạnh tranh của toàn vùng. Bên cạnh đó, các bến thủy nội địa phần lớn mang tính tự phát, nhỏ lẻ, thiếu đầu tư bài bản. Các chuyên gia cũng nhấn mạnh, một nút thắt khác nằm ở năng lực doanh nghiệp logistics. Nhiều doanh nghiệp tại Cần Thơ hoạt động phân tán, thiếu liên kết và còn phụ thuộc vào doanh nghiệp lớn ở các đô thị khác; chi phí trung gian tăng, khả năng kiểm soát chất lượng dịch vụ hạn chế.
Các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa, vẫn chưa đủ sức tạo động lực chuyển đổi. Thành phố cũng chưa có trung tâm điều phối logistics tập trung, dẫn đến dữ liệu phân tán, luồng vận chuyển chưa được tối ưu. Nhìn tổng thể, tiềm năng và vị trí chiến lược của Cần Thơ là rất lớn, nhưng để thực sự trở thành trung tâm logistics của ĐBSCL, thành phố cần một bước chuyển mạnh mẽ về tư duy, quy hoạch, kết nối và tổ chức vận hành.
Nỗ lực tháo gỡ để bứt phá
Theo các chuyên gia, TP Cần Thơ sở hữu nhiều tiềm năng để trở thành trung tâm logistics hiện đại tầm khu vực, nhất là hệ thống giao thông và chuỗi dịch vụ logistics đang mở ra cơ hội vàng cho thành phố.
Ông Huỳnh Thanh Sử, Phó giám đốc Sở Công Thương TP Cần Thơ cho rằng, giải pháp quan trọng nhất hiện nay là đẩy nhanh tiến độ các dự án giao thông trọng điểm: Cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng, cao tốc Cần Thơ - Cà Mau, dự án đường sắt TP Hồ Chí Minh - Cần Thơ; đồng thời nâng cấp luồng hàng hải cảng Cái Cui và phát triển các trung tâm logistics vệ tinh dọc sông Hậu. Thành phố cũng kiến nghị Chính phủ ưu tiên phê duyệt dự án cảng biển nước sâu Trần Đề, xem đây là dự án chiến lược nhằm mở rộng cánh cửa xuất khẩu nông sản của vùng.
Theo Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng biển Việt Nam thời kỳ 2021-2030, cảng Trần Đề được xác định là cảng cửa ngõ quốc tế tiềm năng của ĐBSCL. Với độ sâu luồng tự nhiên thuận lợi và không gian phát triển lên đến hàng chục nghìn héc ta, Trần Đề được kỳ vọng tiếp nhận tàu trọng tải lớn, giúp nông sản và hàng hóa miền Tây đi thẳng ra thị trường quốc tế, thay vì phải vận chuyển lên TP Hồ Chí Minh hoặc cảng Cái Mép - Thị Vải như hiện nay.
Khi hoàn thiện đồng bộ cùng các tuyến cao tốc trục ngang và trục dọc, cảng Trần Đề sẽ tạo thành “mắt xích” quan trọng, giảm chi phí logistics và rút ngắn hành trình xuất khẩu của toàn vùng. Đây cũng là điều kiện then chốt để Cần Thơ nâng tầm vai trò trung tâm logistics, giữ vị trí điều phối vận chuyển hàng hóa hướng ra biển. Cùng với hạ tầng, chuyển đổi số được xem là trụ cột quan trọng trong nâng cao năng lực logistics. Bà Phan Thị Hồng Nhung, Giám đốc kinh doanh Công ty Hạnh Nguyên Logistics cho biết, doanh nghiệp rất cần một hệ thống quản lý logistics số hóa đồng bộ ở quy mô quốc gia để đảm bảo dữ liệu thông suốt, giảm chi phí và tăng hiệu quả vận hành. Bà cũng bày tỏ mong muốn Nhà nước cần có chính sách hỗ trợ về thuế, tín dụng, cũng như mở rộng cơ chế hợp tác công - tư để doanh nghiệp mạnh dạn tham gia đầu tư hạ tầng.
Về nguồn nhân lực, ông Nguyễn Minh Phúc (Trường Đại học Ngoại thương) nhấn mạnh cần tăng cường các chương trình liên kết đào tạo quốc tế, cập nhật chuẩn nghề nghiệp hiện đại, từ đó giúp lực lượng lao động trong lĩnh vực logistics đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của chuỗi cung ứng toàn cầu. Song song đó, liên kết vùng tiếp tục là hướng đi mang tính chiến lược. Kết nối giữa Cần Thơ và TP Hồ Chí Minh - trung tâm logistics lớn nhất cả nước sẽ tạo ra trục vận tải liên hoàn, giúp giảm chi phí vận chuyển, nâng cao năng lực cạnh tranh của nông sản toàn vùng ĐBSCL.
Cần Thơ đặt mục tiêu đến năm 2030 trở thành “Hub logistics ĐBSCL”, trung tâm vận tải đa phương thức, nơi chi phí được tối ưu và dòng chảy hàng hóa được rút ngắn. Khi những điểm nghẽn lớn trên được tháo gỡ, cùng sự phối hợp vùng được tăng cường, logistics Cần Thơ sẽ có đủ điều kiện để chuyển mình mạnh mẽ, trở thành trung tâm hậu cần hiện đại, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh cho toàn bộ khu vực ĐBSCL trong giai đoạn mới./.
