
“Mùa thu rồi ngày hăm ba. Ta đi theo tiếng kêu sơn hà nguy biến. Rền khắp trời lời hoan hô. Dân quân Nam nhịp chân tiến ra trận tiền…”.
80 năm trôi qua, nhưng mỗi khi nghe lại giai điệu hào hùng của bài hát “Nam bộ kháng chiến”, ông Ngô Hoàng Ngọc, nguyên Chủ tịch HĐND huyện Hồng Ngự (nay là phường An Bình, tỉnh Đồng Tháp) lại dâng lên niềm tự hào khó tả. Bởi đây là giai điệu từng thôi thúc bao thế hệ thanh niên ngày ấy sục sôi ý chí, quyết tâm cầm súng bảo vệ Tổ quốc. “Khi Nam bộ bước vào cuộc chiến trực diện với kẻ thù, bài hát ra đời trở thành bản hùng ca cổ vũ tinh thần cho các lực lượng. Lúc đó người dân hào hứng, nhất là Nhân dân Sài Gòn - Gia Định, rồi các tỉnh cũng đồng loạt nổi dậy để giành chính quyền”, ông Ngọc nhớ lại.
Ngày 23/9/1945, chỉ hơn ba tuần sau Cách mạng Tháng Tám thành công, thực dân Pháp với sự hậu thuẫn của quân Anh đã nổ súng đánh chiếm Sài Gòn, mở đầu cuộc xâm lược Việt Nam lần thứ hai. Âm mưu của chúng là khôi phục lại ách thống trị đã sụp đổ, làm tan biến thành quả giành độc lập của Nhân dân ta. Trước tình thế cấp bách, Nhân dân Nam bộ đồng loạt vùng lên kháng chiến với tinh thần “thà hy sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước”. Chính khí hào hùng ấy đã đi vào lịch sử, được khắc hoạ đậm nét trong bài hát “Nam bộ kháng chiến” - khúc tráng ca bất diệt, khơi dậy ngọn lửa quyết tâm bảo vệ nền độc lập non trẻ của dân tộc.
Ở tuổi xưa nay hiếm, nhưng người cựu chiến binh Nguyễn Văn Sáng, ngụ ấp 6, xã Phong Thạnh, tỉnh Cà Mau vẫn nhớ như in thời khắc Quân - Dân Cà Mau nổi dậy giành chính quyền. Ông Sáng kể: “Bác Hồ gửi thư kêu gọi đồng bào Nam bộ kháng chiến, nhưng chúng ta đâu có vũ khí. Chủ yếu dùng tầm vông vạt nhọn, ai có điều kiện thì rèn xà beng, dao găm… xung phong đánh giặc. Qua nhiều trận chiến đấu ta phá được âm mưu của thực dân Pháp và chứng minh tinh thần yêu nước của dân tộc Việt Nam”.
Nhạc sĩ Tạ Thanh Sơn sinh năm 1921, quê Trà Ôn, tỉnh Vĩnh Long. Ông yêu thích hoạt động văn nghệ và tham gia cách mạng khi còn rất trẻ. Bài hát “Nam bộ kháng chiến” được ông sáng tác tại xã Mỹ Xương, thuộc huyện Cao Lãnh (nay là xã Mỹ Thọ, tỉnh Đồng Tháp). Bài hát được đăng lần đầu tiên trên Báo Độc lập của Chiến khu 8, rồi lan tỏa theo con đường chép tay, truyền miệng và được nhiều người biết đến qua sóng Đài phát thanh. Mấy mươi năm trôi qua, nhưng những bài viết về ông vẫn được người cháu ruột là bà Huỳnh Ngọc Điệp lưu giữ cẩn thận. Bà Điệp cho biết: “Khi sáng tác xong bài hát “Nam bộ kháng chiến”, cậu về hoạt động ở Trà Ôn thì bị bắt. Nghe mẹ kể lại, cậu bị bắt qua Pháp cũng 5 - 6 năm. Sau đó về nước và làm thầy giáo ở Gia Long, Sài Gòn. Khi ông ngoại mất, cậu về lại Trà Ôn và sống tại đây đến cuối đời”.

Tiếp nối truyền thống yêu nước, kế thừa những bài học kinh nghiệm của sự kiện lịch sử ngày 23/9/1945, Quân - Dân Nam bộ nói chung, quê hương Trà Ôn của tác giả nói riêng luôn phát huy tinh thần yêu nước, sức mạnh đoàn kết trong phát triển KT-XH gắn với củng cố QP, AN ngày càng vững chắc. Trung tá Huỳnh Quốc Vinh, Phó Chánh Văn phòng Bộ CHQS tỉnh Vĩnh Long cho biết: “Những giai điệu hào hùng đó không chỉ là niềm tự hào chung của quê hương Vĩnh Long mà còn giúp cán bộ, chiến sĩ thấy được những hy sinh, mất mát to lớn của các thế hệ ông cha đi trước, để ra sức phấn đấu giữ vững và phát huy truyền thống”.
80 năm trôi qua, nhưng âm vang hào khí mùa Thu kháng chiến năm xưa vẫn sống động, sôi sục trong trái tim bao người. Tinh thần chiến đấu quật cường, ý chí quyết tâm bảo vệ độc lập, tự do của Quân - Dân Nam bộ mãi vang vọng, trở thành nguồn động lực to lớn để các thế hệ hôm nay và mai sau kế thừa, phát huy, vận dụng vào sự nghiệp xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp./.


