Thượng tá Phan Văn Hiệp, Đội trưởng Đội K90 cho biết: “Quá trình tìm kiếm mộ liệt sĩ còn là hành trình tìm lại những ký ức, câu chuyện về người ngã xuống. Mỗi HCLS tìm thấy đều chứa đựng những câu chuyện về tháng ngày oanh liệt của cha ông. Đối với cán bộ, chiến sĩ của Đội, mỗi lần có thông tin mộ liệt sĩ là niềm hy vọng được thắp lên. Nhiệm vụ không hề dễ dàng, bởi có sự khác nhau về phong tục, văn hóa, ngôn ngữ,… Dù có những thông tin còn mơ hồ nhưng hễ có tin tức được cung cấp là chúng tôi lên kế hoạch đi tìm với niềm hy vọng lớn nhất”.
Đầu tháng 11/2024, toàn Đội chuẩn bị chu đáo mọi mặt, sẵn sàng cho hành trình xuất quân giai đoạn XXIV (mùa khô 2024-2025). Trong tâm thế chủ động, cán bộ, chiến sĩ đồng thanh hô “quyết tâm”. Đó là lời khẳng định, là niềm tin dù thời gian có qua đi, dù chiến tranh đã lùi xa nhưng tình thân, lòng biết ơn và sự tôn kính đối với những người đã ngã xuống vẫn luôn trường tồn. Thượng tá Lã Phú Huy, Chính trị viên Đội K90 thông tin: “Chúng tôi chủ động xây dựng kế hoạch, chuẩn bị đầy đủ vật chất, phương tiện, tài chính cho đợt công tác năm nay. Trong đó, phối hợp chặt chẽ với chính quyền, các cơ quan chức năng của 2 tỉnh Kandal và Kampong Chnang, các đơn vị Quân đội Hoàng gia Campuchia”.
Thượng tá Phan Văn Hiệp, với gương mặt sạm đen bởi nắng gió. Anh gắn bó với Đội trên 10 năm và cũng là người chứng kiến bao chuyện buồn vui trong quá trình tìm kiếm, quy tập HCLS. Anh Hiệp tâm sự: “Những khi tìm được HCLS còn nguyên vẹn, cả Đội vui mừng khôn xiết, niềm vui được nhân lên trọn vẹn khi liệt sĩ được xác định rõ thông tin”.
Để đưa được HCLS về yên nghỉ trên mảnh đất quê hương, cán bộ, chiến sĩ Đội K90 nỗ lực vượt qua gian lao vất vả, dưới những cánh rừng nước Bạn. Đó là chưa kể thú dữ, rắn độc... nói đến đây, anh Hiệp nhớ lại trường hợp cán bộ bị rắn độc cắn ở khu rừng tỉnh Kandal; nhờ có sự chủ động, sơ cứu kịp thời giúp anh em vượt qua. Khó khăn, nguy hiểm như vậy nhưng Đội vẫn thực hiện nhiệm vụ bằng tất cả quyết tâm. Theo thống kê, riêng mùa khô năm 2023-2024, Đội K90 cơ động, khảo sát trên 150.000 km ở địa bàn 75 xã (thuộc 06 huyện của tỉnh Kandal và 06 huyện của tỉnh Kampong Chhnang). Tiếp nhận, xử lý trên 150 thông tin mộ liệt sĩ; đào tìm 72 vị trí với gần 12.500 ngày công, 600 giờ máy cuốc. Khối lượng đất, đá ước tính được đào lên trong quá trình tìm kiếm hơn 40.000m3. Nỗ lực ấy, giúp Đội tìm, quy tập được 63 HCLS, bảo đảm an toàn về mọi mặt.
Ngoài nỗ lực vượt khó, anh em trong Đội còn động viên nhau thực hiện tốt công tác dân vận trên địa bàn theo phương châm “3 cùng” (cùng ăn, cùng ở, cùng làm) với bà con bản địa. Bên cạnh đó, Đội thường xuyên tuyên truyền mục đích, ý nghĩa nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập HCLS để Nhân dân trên địa bàn hiểu rõ. Qua đó, đồng thuận cung cấp thông tin và tạo điều kiện thuận lợi để đơn vị khảo sát, tìm kiếm HCLS trong những giai đoạn tiếp theo; góp phần xây dựng mối quan hệ đoàn kết hữu nghị giữa chính quyền và Nhân dân hai nước.
Một phần tư thế kỷ trôi qua, bà con Nhân dân ở 2 tỉnh Kandal và Kampong Chhnang coi những thành viên Đội K90 như người thân, họ hàng. “Mỗi khi có tiệc mừng hay lễ, Tết,… bà con đều mời Đội đến dự chung vui, gắn bó nghĩa tình như ở quê mình”, Thượng tá Lã Phú Huy kể.
Mùa khô năm nay, cán bộ, chiến sĩ Đội K90 lại lên đường thực hiện nhiệm vụ thiêng liêng. Nhiệm vụ ấy không chỉ xuất phát từ trách nhiệm của người lính mà còn là sự tri ân, lòng biết ơn sâu sắc đối với những người đã ngã xuống vì nền độc lập, tự do của Tổ quốc.